Het enige antwoord op de Domheid

 

De eerste recensies van Het carnaval van het Zijn, Handboek ‘Patafysica

Het carnaval van het Zijn, Handboek ‘Patafysica

‘Matthijs van Boxsel schreef een geestverruimende cultuurgeschiedenis van de afgelopen honderd jaar, met als rode draad de ’Patafysica, de wetenschap van denkbeeldige oplossingen. Een boordevol boek, een must voor wie de uitdaging aandurft.’ Marcel Hulspas in de Volkskrant, ‘beste boeken van het jaar 2024’

‘Ik zit ff te bladeren. Nu reeds: een meesterwerk!!!!!!! Ver-bijs-te-rend. Ik bladerde nog ff verder. Het is briljant! En zoooo goed geschreven!!!! Het is precies de sensatie die ik van dit boek verwachtte! merdre nog aan toe. En ge-wel-dig geïlllustreerd!!!!’ Atte Jongstra

‘Wil je jezelf bevrijden door een parallelle wereld te betreden of te construeren, koop dan onmiddellijk zijn onlangs verschenen prachtboek ‘Het carnaval van het zijn’ en kies het pad der Patafysica. Verdwaal en kom herboren terug!’ Charlotte Mutsaers

‘Hopelijk verspreidt je boek zich als een olievlek met honderd smeltkleuren.’ Hedda Martens

‘Ik heb Het Carnaval van het Zijn met (on)uitsprekelijk genot gelezen, ik ben nog niet helemaal mezelf na van alles wat er over me heen gekomen is. Ik vind dat je zo snel mogelijk een eredoctoraat moet krijgen, mocht dat verenigbaar zijn met de status van ‘patafysicus. […] Een sterke kant van je boek is dat je je als verteller nergens op de voorgrond dringt, hoewel het duidelijk is dat je de touwtjes strak in de hand hebt. Het hele boek ademt een speelse ernst, met een ironische toets hier en daar, is dat niet bij uitstek patafysisch?’ Frans de Valk

‘Wie ook maar een beetje interesse heeft in de kunst en literatuur van de laatste twee eeuwen, blijft in het boek lezen en herlezen. Telkens weer word je in een ongekende negentiende- of twintigste-eeuwse cultuur- of kunsthoek gegooid en wel op zo’n manier dat je het niet kan laten steeds weer andere hoeken op te zoeken, ook hoeken die buiten Van Boxsels aanbod liggen. Ook in die zin is het echt een ‘handboek’. […] Van Boxsels boek is echt een aanrader!’ Marc de Kesel in De Reactor

‘De werkelijkheid bestaat voor een groot deel uit waanzin en fictie. De ’patafysica doet daar volgens Matthijs van Boxsel bewust een schepje bovenop, zo laat hij zien in zijn lijvige handboek […] een bijzonder vervolg op zijn merkwaardige saga over de domheid. De ’patafysica heet daarin „het enig toereikende antwoord” te zijn op de domheid. […] Geen boek om achter elkaar uit te lezen, want dan gaat het je onherroepelijk duizelen, eerder een boek om steeds weer in te grasduinen. En je te verbazen over de schijnbare alomtegenwoordigheid van Jarry en diens ’patafysica, bewust én onbewust. […] dit rijke, overvolle en door de droge humor ook zeer onderhoudende handboek’ Arnold Heumakers in NRC (****)
https://www.nrc.nl/nieuws/2025/01/30/alles-is-ongerijmd-zot-en-dwaas-in-het-parallelle-universum-van-de-patafysica-a4881428

‘Matthijs van Boxsel, de man van de morosofie en de encyclopedist van de domheid, heeft met Het carnaval van het zijn een schitterende, geestverruimende optocht afgeleverd. Alles komt in dit boek tezamen want de ‘patafysica is overal. […] Wat een boek! Iedereen die denkt dat hij iets weet, die denkt dat hij gezond verstand heeft, nodig ik hierbij uit kennis te nemen van ‘Het Carnaval van het zijn’. Het zal uw leven veranderen. Aarzel niet, daar is later nog tijd genoeg voor. Koop dat boek.’ Marcel Hulspas in de Volkskrant, 2025

‘In dit fascinerende en ontregelende boek vertelt schrijver Matthijs van Boxsel over deze vrolijke wetenschap, die gebieden verkent die de reguliere wetenschap links laat liggen.’ Filosofie Magazine

‘Quel formidable travail de documentation! La N.A.P. prouve une fois encore sa place parmi les plus importants instituts. Phélicitations.’ Milie von Bariter, proveditor van het Collège de ’Pataphysique

‘Ik ben er regelmatig in aan het dwalen, beste schrijfbroeder, gelijk iemand die zich op een Wereldtentoonstelling der Patafysica bevindt en aan de ingang ervan parmantig een overzicht heeft geweigerd dat hem nooit werd aangeboden. Het is een belevenis van formaat, met zoveel zwans en ernst dat het onderscheid tussen beide voor goed onmogelijk lijkt. Dank!’ Jeroen Olyslaegers

‘Het is fabuleus, onovertroffen legendarisch en opmerkenswaardig buitengewoon. […] Het is een feest voor de geest. […] Ach, lieve lezer, een eindoordeel vellen over deze gigantische klepper vol gekheden is moeilijk, zo niet onmogelijk. Daarvoor is er te veel. En dat te veel is er bovendien in overvloed en bij de vleet. Het is bijwijlen zelfs reusachtig, verregaand en copieus. Vandaar. Vijfsterrenliteratuur, zeker weten.’ ***** Humanistisch Verbond, Benny Madalijns

‘Wat Matthijs van Boxsel hier doet, is niet zozeer schrijven, als wel een interdimensionale rit vol vervreemding orkestreren […] Kortom, wie zich wil laten meeslepen in de mallemolen van de ’Patafysica, wie ooit de gedachten van een stervende vlo heeft willen begrijpen, en wie er van overtuigd is dat een gesloten deur een passende gesprekspartner zou zijn… Carnaval van het Zijn is je magnum opus.’ Arjan Bosch in Spaarnestroom

‘Patafysica, met zijn focus op het absurde, het uitzonderlijke en het vinden van denkbeeldige oplossingen, kan een effectief omkeringsritueel zijn voor ondernemers bij creatieve probleemoplossingen en het omarmen van het onverwachte. […] Patafysica is zo dom nog niet in het carnaval van het ondernemen.’ De Limburger

‘Het is een ongelooflijk rijk boek. ik raak, zelfs na het lang onder handen gehad te hebben, niet uitgelezen en uitgekeken.’ Vormgever Frederik de Wal

‘Van Boxsel sluit Het Carnaval van het Zijn af met ‘Open Einde’. Dat einde komt na bijna 500 bladzijden, geïllustreerd met talloze afbeeldingen, de ene nog wonderlijker, komischer, en/of verrassender dan de andere. […] Na de vele delen van De encyclopedie van de domheid is Het carnaval van het Zijn het opus magnum van Van Boxsel.’ Hans van der Heijde in Tzum (beste boeken van 2024)

‘Ik heb het uit, dat boek van Matthijs van Boxsel. je kunt er na lezing direct opnieuw aan beginnen, zo vol met onwetenswaardigheden en vergetenschappelijkheden is dit anticyclopedische standaardwerk. […] een dikke aanrader.’ Robert Eksteen

‘Het vijfhonderd pagina’s dikke Handboek is een heerlijke stortvloed van voorbeelden in tekst en illustraties waarin de idiotie van ons bestaan aan de kaak wordt gesteld.’ Adri Altink in Literair Nederland

‘Le Carnaval de l’Être est un livre qui rend le cosmos superflu.’ Tonto (Toronto, Canada)

‘De Nederlandse essayist Matthijs van Boxsel (67) deinst nooit terug voor krankzinnige literaire exploten. Denk maar aan zijn uitdijende Encyclopedie van de domheid. Nu komt hij met Het carnaval van het zijn waarin hij de patafysica, de ‘vrolijke wetenschap van denkbeeldige oplossingen’, ruim baan geeft. De oppervlakte van God, de zijwindgevoeligheid van de optelsom, de invloed van vissenstaarten op golfslagen: het komt allemaal aan bod in dit geïllustreerde, heerlijke compendium, met ook Alfred Jarry, de schilderende ezel Lolo of de fietsmachine van Jean Tinguely.’ Dirk Leyman in De Morgen, 23 nov 2024

‘Ik ben zo gelukkig met je Carnaval van het zijn. Het is een meesterwerk. Je hebt zo’n machtige verzameling denkwerk bijeengebracht dat wij lichtgeletterden er jaren mee vooruit kunnen. Je inzicht in de ontwikkelingen van de beeldende kunsten is indrukwekkend, steeds verraste je mij met het nieuwe dat niet nieuw is.’ Neel Korteweg

‘Wat een meesterwerk en zo mooi uitgegeven en verluchtigd. Een genot.’ Tonie van Marle

‘Felecitados met het lijvige handboek dat ik na het lezen direct weer wil lezen!’ Kimbel Bouwman

‘Een geweldig, nee een fabeltasties boek ! En handig voor al die zich filosofies onthand voelen.’ Ate von Hes

‘In jaren niet zo’n heerlijke complexe hoeveelheid feiten tot me genomen. Velen mij bekend en een wereld van herkenning en herinneringen, nog veel meer nieuw voor me. Alles behorend tot de categorie “Things worth living for”.’ Peter van der Heijden

‘Het jaar is pas begonnen en ik weet nu al dat ik dit jaar geen boek onder ogen zal krijgen dat hiermee te vergelijken valt. De auteur schetst een soort cultuurgeschiedenis waarin de grens tussen ernst en waanzin vervaagt. Nu en dan vraag je jezelf af wat je in godsnaam aan het lezen bent en toch is het dermate fascinerend dat je verder wil lezen.’ Johan Crijns

‘Het is een mega-metaboek.’ Barber van de Pol.

Het boek is inmiddels opgenomen in de Stillman Pataphysics Collection van The Morgan Library in New York.

Het carnaval van het Zijn. Handboek ‘Patafysica

28 september 2024 verschijnt Het carnaval van het Zijn.

De oppervlakte van God, de zijwindgevoeligheid van de optelsom, de invloed van vissenstaarten op de golfslag van de zee: de ’Patafysica is een vrolijke wetenschap. Rudy Kousbroek noemde de ’Patafysica ‘de ultieme bevrijding van het irrationele denken’, Gerrit Komrij prees de ‘al naar believen zinloze of uiterst zinvolle wetenschap die alles te boven gaat’, en Rutger Kopland roemde het vermogen problemen op te lossen die door niemand als probleem worden ervaren.

Het carnaval van het Zijn onderzoekt de invloed van de ’Patafysica op de avant-garde, van Alfred Jarry tot het Collège de ’Pataphysique, van Multatuli tot de Nederlandse Bâtafysica, met leerstoelen in de Gaapkunde, de Ongezochte Vondst en het Opperlans. De kunstenaar Jacqueline de Jong is kroongetuige.

Van de schilderende ezel Lolo in Montmartre tot de fietsmachine van Jean Tinguely, van speculaties over de vierde dimensie tot de eerste monochrome schilderwerken, van schertsgenootschappen in de Nederlandse Republiek tot de zittingtechnieken van Lodewijk van Deyssel: de patafysische spiraal werkt zich een slag in de rondte.

Aan de hand van honderden illustraties, kronieken en talrijke anekdotes presenteert Matthijs van Boxsel het enig mogelijke antwoord op de domheid: de ’Patafysica!

De ‘Patafysica van Jacqueline de Jong

Zojuist verschenen: De ‘Patafysica van Jacqueline de Jong (uitgeverij De Nederlandse Academie voor ‘Patafysica) 172 pagina’s, geïll. Nadere informatie: batafysica@xs4all.nl

De Topografie van de Domheid

‘Matthijs van Boxsel laat de kracht van domheid zien in zijn schitterende topografie’ ★★★★★ Marcel Hulspas in de Volkskrant 12 mei 2021

‘Wat een boeiend en uniek boek is het weer geworden. Een boek dat je regelmatig wilt openslaan om in te bladeren en een stuk te lezen.’ ★★★★★  Allesoverboekenenschrijvers.nl

Van Doesburghuis

In juli en augustus 2021 verblijf ik als resident in het Van Doesburghuis in Meudon. Het resultaat zal een boekje over Van Doesburg en de Vierde Dementie zijn.

https://vandoesburghuis.com/residents/matthijs-van-boxsel-2021/?fbclid=IwAR1NsDqQjT8GIX7q5KQx5eRolZo3qofjX3nSw6jhrS0rtm4Ig08lhFM71z8

De Wereldnar

Rechts en bovenin zal ik af en toe een stuk uit De Topografie van de Domheid publiceren dat niet in het eerste deel zal worden meegenomen. Zie om te beginnen bovenin het eerste essay over De Wereldnar

Herdruk

En ja, de Chinese vertaling van De Encyclopedie van de Domheid is opnieuw herdrukt!

Domheid is niet mijn sterkste kant

De Schedels van Teste, deel I: Rembrandt, is nu te lezen in de berichten rechts. https://www.matthijsvanboxsel.nl/?m=201912

De Topografie van de Domheid

Voorlopige samenvatting van De Topografie van de Domheid:

Herdruk

De Franse vertaling, L’Encyclopédie de la Stupidité, is herdrukt na de lovende woorden van Denis Grozdanovich:

In de winkel: De draagbare Encyclopedie van de Domheid, Em. Querido uitgevers; 308 pagina’s, 19,99 euro.DD.1000

‘Een fascinerende, komische en soms hartverwarmende verzameling kennis. […] Door zijn enthousiasmerende manier van schrijven ben je geneigd Van Boxsel al gelijk te geven voor hij het verdiend heeft. […] Matthijs van Boxsel beleeft genot aan al de “nutteloze eruditie” in zijn Encyclopedie van de Domheid. De paradox is dat al die eruditie helemaal geen nutteloze uitwerking heeft. Het is zelfs alsof je greep hebt gekregen op alles.’ Carel Peeters in Vrij Nederland, januari 2016 Zie:  https://www.vn.nl/de-kip-zonder-kop-als-bron-van-de-beschaving/

‘Duizelingwekkend is het aantal in deze compilatie beschreven “domdaden”. Naadloos gaan eruditie en ironie in elkaar over.’ Elsbeth Etty in NRC-Handelsblad, januari 2016 http://www.nrc.nl/handelsblad/2016/01/23/domheid-bepaalt-de-mens-1579586

‘Draaglijk, ondraaglijk, maar in ieder geval monumentaal en encyclopedisch. Lees het!’ Ludo Diels in Chapeau, mei 2016

‘De domheid mag zo langzamerhand het levenswerk van van Boxsel heten en zijn De draagbare encyclopedie van de domheid verhoudt zich tot de geplande zevendelige reeks (naast de topografie staan kerk, sport, seks, economie en esthetiek nog op de agenda) zoals David Hume`s A Treatise Of Human Nature zich verhoudt tot An Enquiry Concerning Human Understanding. De kerngedachten van het ene worden gebald en helder weergegeven in het andere, maar de veelvraat kiest voor het uitvoerigere werk. Al was het maar vanuit het idee dat meer ook altijd tot een beter begrip leidt (en zo opnieuw de stelling van van Boxsel bevestigt). Wie wenst, kan nog steeds de eerdere delen van de Encyclopedie van de domheid mits enig speuren vinden (de delen in eigen beheer schreeuwen om een herdruk) en daarnaast hopen op een publicatie van de geplande delen. In afwachting daarvan is deze draagbare domheid een aangename compagnon, die u al dan niet wijzer maken zal.’  Jurgen Boel op Enola, januari 2017 : http://www.enola.be/meer/boeken/27787:matthijs-van-boxsel–de-draagbare-encyclopedie-van-de-domheid

12513840_1208287115852577_8845042713233504539_o

* Er is een nieuwe vertaling van de  Roemruchte daden en opvattingen van Doctor Faustroll, patafysicus verschenen (vertaling Liesbeth van Nes, voorwoord Matthijs van Boxsel), onder auspiciën van de NAP.

* De Internationale PEN conferentie in Bled (Slovenië, 11-14 mei) zal draaien om de sSloveniëtelling ‘Domheid is de motor van onze cultuur’. (Vertaling: Dušanka Zabukovec)

De domheid manifesteert zich op ieder gebied, bij elk mens, te allen tijde. Ieder onderzoek naar de domheid krijgt zodoende als vanzelf iets encyclopedisch. Matthijs van Boxsel heeft er zijn levenswerk van gemaakt alle facetten van de domheid in kaart te brengen. In De Encyclopedie van de Domheid doet hij verslag van studies naar het verschijnsel, het woord en de theorie van de domheid.

Het boek is inmiddels in zeventien landen vertaald.

Boeken.vertaling.IMG_0276.w

Matthijs van Boxsel (1957) studeerde (cum laude) af op de domheid aan de Universiteit van Amsterdam (‘Domheid is nu eenmaal jouw sterkste kant.’ Gerhard Kurz). In de jaren tachtig verschenen drie delen van De Encyclopedie van de Domheid, die stormachtig werden onthaald door de pers. De boekjes waren al snel uitverkocht. Daarna was het lange tijd stil. Van Boxsel werkte in die periode aan een definitieve theorie van de domheid. Om de ideeën voor zijn nieuwe boek uit te proberen, gaf hij meer dan honderd lezingen in het hele land voor literaire verenigingen, managers, scholieren, huisartsen enzovoort. Ook verzorgde hij een Cursus Domheid aan de Rietveld Academie in Amsterdam, aan de Rijksuniversiteit Groningen en aan de ENSA in Bourges. De resultaten zijn overal merkbaar.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

In zijn stoomcursussen toont Matthijs van Boxsel op feestelijke wijze dat domheid de motor vormt van onze beschaving. Geen mens is intelligent genoeg om zijn eigen domheid te begrijpen. En als u dan toch faalt, faal dan op het hoogst mogelijke niveau. Maak van domheid ook uw sterkste kant!

***

Het uitgangspunt. Domheid is het handelen tegen beter weten in. Anders dan dieren die een instinct tot zelfbehoud bezitten, is de mens in staat zichzelf en zijn soort op het spel te zetten omwille van een waanidee over ras, natie of geloof.

Om niet aan zijn domheid ten onder te gaan, werd de mens gedwongen zijn intelligentie te ontwikkelen. Cultuur is het tijd- en plaatsgebonden product van een reeks min of meer mislukte pogingen greep te krijgen op de zelfdestructieve gekte die van alle landen en tijden is. Domheid is wat de mensen gemeen hebben, zij verschillen in de manieren waarop ze er greep op pogen te krijgen.

Alle strategieën om de domheid te beheersen vormen bij elkaar onze beschaving. Maar intelligentie biedt nog geen garantie voor zelfbehoud, integendeel. Intelligentie kan domheid zelfs kracht bijzetten. Domme mensen zijn vaak gevaarlijk omdat ze intelligent zijn, en hoe intelligenter ze zijn, des te rampzaliger hun domdaad.

De levensbedreigende domheid valt niet uit te roeien zonder ook de mens uit te roeien; dat zou een domheid in het kwadraat zijn. De enige uitweg is het permanent verzinnen van nieuwe strategieën om de domheid het hoofd te bieden. Domheid is zo bezien de motor van onze beschaving.

http://www.filosofie.nl/nl/content/38625/geen-mens-is-intelligent-genoeg-om-zijn-eigen-domheid-te-begrijpen.html                        Interview met Maarten Meester